فهرست مطالب
- خلاصه
- چرا اندوسکوپی کنیم؟
- خطرات
- علائمی که می تواند به معنای عارضه باشد
- چطور برای آندوسکوپی آماده شوید
- برای بهبودی خود از قبل برنامه ریزی کنید
- آنچه می‌توانید انتظار داشته باشید
- نتیجه
خلاصه
آندوسکوپی فوقانی که آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی نیز نامیده می‌شود، روشی است که برای بررسی بصری دستگاه گوارش فوقانی شما استفاده می‌شود. این کار با کمک یک دوربین کوچک در انتهای یک لوله بلند و انعطاف پذیر انجام می‌شود. متخصص بیماری‌های دستگاه گوارش (متخصص گوارش) از آندوسکوپی برای تشخیص و گاهی اوقات درمان بیماری‌هایی که قسمت بالایی دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار می‌دهند، استفاده می‌کند.
اصطلاح پزشکی برای آندوسکوپی فوقانی ازوفاگوگاسترودئودنوسکوپی است. ممکن است آندوسکوپی فوقانی را در مطب پزشک، مرکز جراحی سرپایی یا بیمارستان انجام دهید.
چرا اندوسکوپی کنیم؟
آندوسکوپی فوقانی برای تشخیص و گاهی اوقات درمان بیماری‌هایی که بر قسمت فوقانی دستگاه گوارش تأثیر می‌گذارد استفاده می‌شود. دستگاه گوارش فوقانی شامل مری، معده و ابتدای روده کوچک (اثنی عشر) است.
پزشک شما ممکن است انجام آندوسکوپی را به دلیل یکی از موارد زیر توصیه کند:
- بررسی علائم: آندوسکوپی می‌تواند به تعیین علت علائم و نشانه‌های گوارشی مانند سوزش سر دل، تهوع، استفراغ، درد شکم، مشکل در بلع و خونریزی گوارشی کمک کند.
- تشخیص بیماری: آندوسکوپی فرصتی برای جمع آوری نمونه‌های بافتی (بیوپسی) برای آزمایش بیماری‌ها و شرایطی که ممکن است باعث کم خونی، خونریزی، التهاب یا اسهال شوند، ارائه می‌دهد. همچنین می‌تواند برخی از سرطان‌های دستگاه گوارش فوقانی را تشخیص دهد.
- درمان: ابزارهای ویژه‌ای را می‌توان از طریق آندوسکوپ برای درمان مشکلات سیستم گوارشی شما عبور داد. به عنوان مثال، از آندوسکوپی می‌توان برای سوزاندن رگ خونریزی دهنده در جهت توقف خونریزی، گشاد کردن مری باریک، جدا کردن پولیپ یا برداشتن یک جسم خارجی استفاده کرد.
آندوسکوپی گاهی با روش‌های دیگر مانند سونوگرافی ترکیب می‌شود. ممکن است یک پروب اولتراسوند به آندوسکوپ متصل شود تا تصاویری از دیواره مری یا معده شما ایجاد کند. سونوگرافی آندوسکوپی همچنین ممکن است به ایجاد تصاویری از اندام‌های غیرقابل دسترس مانند پانکراس کمک کند. آندوسکوپ‌های جدیدتر از ویدئوهای با کیفیت بالا برای ارائه تصاویر واضح تر استفاده می‌کنند.
بسیاری از آندوسکوپ‌ها با فناوری به نام تصویربرداری باند باریک استفاده می‌شوند. تصویربرداری باند باریک از نور ویژه برای کمک به تشخیص بهتر شرایط پیش سرطانی مانند مری بارت استفاده می‌کند.
خطرات
آندوسکوپی یک روش بسیار ایمن است. عوارض نادر آن عبارتند از:
- خون ریزی: اگر این روش شامل برداشتن یک تکه بافت برای آزمایش (بیوپسی) یا درمان مشکل دستگاه گوارش باشد، خطر عوارض خونریزی پس از آندوسکوپی افزایش می‌یابد. در موارد نادر، چنین خونریزی ممکن است نیاز به تزریق خون داشته باشد.
- عفونت: بیشتر آندوسکوپی‌ها شامل معاینه و بیوپسی است و خطر عفونت کم است. هنگامی که اقدامات اضافی به عنوان بخشی از آندوسکوپی شما انجام می‌شود، خطر عفونت افزایش می‌یابد. بیشتر عفونت‌ها جزئی هستند و با آنتی بیوتیک قابل درمان هستند. در صورتی که در معرض خطر بالاتر عفونت هستید، ممکن است پزشک شما قبل از انجام اندوسکوپی به شما آنتی بیوتیک‌های پیشگیرانه بدهد.
- پارگی دستگاه گوارش: پارگی در مری یا قسمت دیگری از دستگاه گوارش فوقانی ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان و گاهی اوقات جراحی برای ترمیم آن داشته باشد. خطر این عارضه بسیار کم است – تقریباً در 1 مورد از هر 2500 تا 11000 آندوسکوپی فوقانی تشخیصی رخ می‌دهد. اگر اقدامات اضافی مانند گشاد کردن مری شما انجام شود، خطر افزایش می‌یابد.
- واکنش به آرامبخش یا بیهوشی: آندوسکوپی فوقانی معمولاً با آرام بخش یا بیهوشی انجام می‌شود. نوع بیهوشی یا آرامبخشی، به فرد و دلیل انجام عمل بستگی دارد. خطر واکنش به آرامبخش یا بیهوشی وجود دارد، اما این خطر بسیار کم است.
شما می‌توانید با پیروی دقیق از دستورالعمل‌های ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود برای آماده شدن برای آندوسکوپی، مانند ناشتا بودن و قطع برخی داروها، خطر عوارض خود را کاهش دهید.
علائمی که می تواند به معنای عارضه باشد
علائمی که باید بعد از آندوسکوپی مراقب باشید عبارتند از:
- تب
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- مدفوع خونی، سیاه یا بسیار تیره رنگ
- مشکل در بلع
- درد شدید یا مداوم شکم
- استفراغ، به خصوص اگر استفراغ شما خونی باشد یا شبیه تفاله قهوه باشد
در صورت مشاهده هر یک از این علائم فوراً با پزشک خود تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید.
چطور برای آندوسکوپی آماده شوید
پزشک شما دستورالعمل‌های خاصی را برای آماده شدن برای آندوسکوپی به شما می‌دهد. ممکن است از شما خواسته شود که:
- قبل از آندوسکوپی ناشتا باشید. معمولاً باید هشت ساعت خوردن غذای جامد را متوقف کنید و چهار ساعت قبل از آندوسکوپی از نوشیدن مایعات خودداری کنید. این برای اطمینان از خالی بودن معده شما برای انجام این عمل است.
- مصرف برخی داروها را متوقف کنید. در صورت امکان، در روزهای قبل از آندوسکوپی، باید مصرف برخی از داروهای رقیق کننده خون را متوقف کنید. رقیق‌کننده‌های خون ممکن است خطر خونریزی شما را در صورت انجام برخی روش‌ها در طول آندوسکوپی افزایش دهند. اگر شرایط مداومی مانند دیابت، بیماری قلبی یا فشار خون بالا دارید، پزشک دستورالعمل‌های خاصی را در مورد داروهایتان به شما می‌دهد.
قبل از آندوسکوپی در مورد تمام داروها و مکمل‌هایی که مصرف می کنید به پزشک خود اطلاع دهید.
برای بهبودی خود از قبل برنامه ریزی کنید
اکثر افرادی که تحت آندوسکوپی فوقانی قرار می‌گیرند، یک آرامبخش دریافت می‌کنند تا آنها را آرام کند و در طول عمل راحت‌تر شوند. از قبل برای بهبودی خود برنامه ریزی کنید تا آرامبخش از بین برود. ممکن است از نظر ذهنی هوشیار باشید، اما حافظه، زمان واکنش و قضاوت شما ممکن است مختل شود. کسی را پیدا کنید که شما را به خانه برساند. همچنین ممکن است نیاز داشته باشید که یک روز را از محل کار خود مرخصی بگیرید. به مدت 24 ساعت رانندگی نکنید و هیچ تصمیم مهم شخصی یا مالی نگیرید.
آنچه می‌توانید انتظار داشته باشید
در طول آندوسکوپی
در طول یک روش آندوسکوپی فوقانی، از شما خواسته می‌شود که روی یک میز به پشت یا به پهلو دراز بکشید. همانطور که آندوسکوپی در حال انجام است:
- وسایل اندازه گیری علائم حیاتی اغلب به بدن شما متصل می‌شوند. این به تیم مراقبت‌های بهداشتی شما اجازه می‌دهد تا تنفس، فشار خون و ضربان قلب شما را کنترل کنند.
- ممکن است یک داروی آرام بخش دریافت کنید. این دارو از طریق ورید ساعد به شما کمک می‌کند تا در طول آندوسکوپی آرام شوید.
- ممکن است از یک بی حس کننده در دهان شما استفاده شود. یک اسپری بی حس کننده گلوی شما را بی حس می‌کند تا برای قرار دادن لوله بلند و انعطاف پذیر (اندوسکوپ) آماده شود. ممکن است از شما خواسته شود که از محافظ دهان پلاستیکی استفاده کنید تا دهان خود را باز نگه دارید.
- سپس آندوسکوپ در دهان شما قرار می‌گیرد. پزشک شما ممکن است از شما بخواهد که با عبور از گلویتان، آب دهان را قورت دهید. ممکن است مقداری فشار در گلو احساس کنید، اما نباید احساس درد کنید.
پس از عبور آندوسکوپ از گلوی شما نمی‌توانید صحبت کنید، اگرچه می‌توانید صدا ایجاد کنید. آندوسکوپ در تنفس شما اختلال ایجاد نمی‌کند.
همانطور که آندوسکوپ در مری شما حرکت می‌کند:
- یک دوربین کوچک در نوک آن تصاویر را به یک مانیتور ویدئویی در اتاق امتحان منتقل می‌کند. پزشک شما این مانیتور را تماشا می‌کند تا به دنبال هر چیز غیرعادی در دستگاه گوارش فوقانی شما باشد. اگر چیزی غیرعادی در دستگاه گوارش شما یافت شد، می‌توان تصاویر را برای بررسی بعدی تهیه کرد.
- فشار هوای ملایم ممکن است به مری شما وارد شود تا دستگاه گوارش شما را باد کند. این به آندوسکوپ اجازه می‌دهد تا آزادانه حرکت کند. و این امکان را به شما می‌دهد که چین‌های دستگاه گوارش شما راحت تر بررسی شوند. ممکن است از هوای اضافه شده احساس فشار یا پری کنید.
- پزشک شما ابزارهای جراحی ویژه ای را از طریق آندوسکوپ برای جمع آوری نمونه بافت یا برداشتن پولیپ عبور می‌دهد. این کار با کمک یک مانیتور ویدیویی برای هدایت ابزارها انجام می‌شود.
پس از پایان معاینه، آندوسکوپ به آرامی از طریق دهان شما جمع می‌شود. آندوسکوپی معمولاً 15 تا 30 دقیقه طول می‌کشد.
بعد از آندوسکوپی
پس از آندوسکوپی، شما را به یک اتاق ریکاوری می‌برند تا آرام بنشینید یا دراز بکشید. ممکن است یک ساعت یا بیشتر بمانید. در طول این مدت، تیم مراقبت‌های بهداشتی شما می‌تواند شما را تحت نظر داشته باشد، زیرا آرامبخش شروع به از بین رفتن می‌کند.
هنگامی که در خانه هستید، ممکن است برخی از علائم خفیف ناراحت کننده را پس از آندوسکوپی تجربه کنید، مانند:
- نفخ و گاز
- گرفتگی
- گلو درد
این علائم و نشانه‌ها با گذشت زمان بهبود می‌یابند. اگر نگران هستید یا کاملاً ناراحت هستید، با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود تماس بگیرید.
بقیه روز بعد از آندوسکوپی راحت باشید. پس از دریافت داروی آرام بخش، ممکن است احساس هوشیاری کنید، اما زمان واکنش شما تحت تأثیر قرار می‌گیرد و قضاوت به تأخیر می افتد.
نتیجه
زمانی که نتایج آندوسکوپی را دریافت می‌کنید به وضعیت شما بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر آندوسکوپی برای جستجوی زخم انجام شده باشد، ممکن است بلافاصله پس از عمل، از نتیجه آگاه شوید. اگر نمونه بافتی (بیوپسی) جمع آوری شد، ممکن است لازم باشد چند روز صبر کنید تا نتایج آزمایشگاه آزمایش را دریافت کنید. از پزشک خود بپرسید که چه زمانی می‌توانید انتظار نتایج آندوسکوپی خود را داشته باشید.
منبع: Mayo Clinic